Psychologia koloru zajmuje się analizą tego jak postrzegamy i zachowujemy się pod wpływem różnych kolorów, a także jakie emocje w nas wywołują poszczególne barwny. Tutaj należy zaznaczyć, że mogą występować różnice w interpretacji i znaczeniu, w zależności od kontekstu kulturowego.
Spis treści
Fundamenty psychologii koloru
Prekursorem psychologii koloru był niemiecki poeta i naukowiec Johann Wolfgang von Goethe, który w swojej rozprawie Teoria koloru przeciwstawił się czysto fizycznemu postrzeganiu postulowanemu przez Newtona.
Według niego, to jak widzimy kolor ma związek nie tylko z naszym postrzeganiem, w którym uczestniczą mózg i mechanizmy zmysłu wzroku. To jak rejestrujemy dany przedmiot nie zależy od samej materii czy światła, ale wiąże się również z naszym subiektywnym postrzeganiem.
Według badań Ewy Heller, niemieckiej psycholog zajmującej się psychologią koloru, związek między kolorami w uczuciach i rozumie pokazuje, że oba nie są przypadkowo połączone. Wynika to z tego, że ich skojarzenia nie są jedynie kwestią gustu, ale uniwersalnymi doświadczeniami, które są głęboko zakorzenione w naszym języku i naszym myśleniu.
Wpływ kolorów na emocje i stan umysłu
Czy wiesz, że kolory wokół Ciebie mogą wpływać na Twoje emocje i stan twojego umysłu? Czy wiesz, że niektóre odcienie mogą Cię irytować lub przeciwnie: zrelaksować i uspokoić?
Powinieneś wiedzieć, że kolory w Twoim otoczeniu, mogą mieć na Ciebie duży wpływ. I tak na przykład, mają znaczenie w tym jak postrzegamy żywność i jej smak. Ważny jest nie tylko sam kolor jedzenia, ale wszystkiego co znajduje się w polu widzenia jedzącego.
Na przykład chleb często sprzedawany jest w otoczeniu bądź opakowaniach brązowych lub o zabarwieniu złotym, co ma podkreślać ideę świeżych, domowych wypieków. Niektórzy oceniają, że brązowe M&M są bardziej czekoladowe niż na przykład te niebieskie.
Istnieją również badania, które wykazują, że preferencje kolorystyczne zależą od płci. I tak kobiety częściej preferują kolory ciepłe, natomiast mężczyźni te chłodniejsze. Czerń, biel i szary są postrzegane lepiej przez mężczyzn.
Nie od dziś wiadomo, że wiele firm projektuje swoją identyfikację wizualną uwzględniając znaczenie jakie przekazują poszczególne kolory, podkreślając tym samym swoje przesłanie do konsumenta i osobowość marki. Podobnie jest, kiedy dekoruje się sklepy, salony urody czy restauracje – zastosowane kolory mają ułatwić decyzje zakupowe.
Jednak psychologii kolorów nie wykorzystuje się wyłącznie do osiągnięcia zysków ekonomicznych.
W arteterapii wykorzystuje się związek koloru z emocjami danej osoby, co jest sposobem na wpływanie na stan fizyczny i psychiczny pacjenta. I tak czerwień zwiększa tętno, co z kolei powoduje wzrost adrenaliny i sprawia, że ludzie czują się bardziej energicznie i entuzjastycznie.
Psychologia koloru w codziennym życiu
O tym, że barwy mają wpływ na nasze emocje, nikogo nie trzeba przekonywać. Właściwie kolory stały się częścią naszego codziennego języka. I tak, mówimy o kolorach ciepłych, takich jak: czerwony, żółty czy pomarańczowy, które wywołują w nas reakcje i te pozytywne (ciepło) jak i te negatywne (złość, wrogość). Kolory zimne, takie jak zielony czy niebieski często przyczyniają się do powstania u nas poczucie spokoju, ukojenia, ale i smutku.
Dlatego do pomalowania domu z rozwagą dobieramy kolory ścian, bo wiemy, że będziemy spędzać w nim wiele czasu. Elegancki odcień szarości w salonie, zielona kuchnia, która będzie kojarzyć się z wiosną i świeżością. Może lubisz jogę i medytację i prawdziwe odprężenie odniajdziesz w białym pomieszczeniu.
Marketing emocjonalny
Prawdopodobnie, obszarem w którym psychologia koloru jest najczęściej stosowana, jest marketing i budowanie marki. Chcemy wierzyć, że decyzje, które podejmujemy przy zakupie, opierają się wyłącznie na racjonalnej analizie, ale w wielu przypadkach decyzje zakupowe podejmują nasze emocje.
A jak dotrzeć do serca klienta? Przez nasze zmysły. To dlatego gdy na przykład wchodzimy do modnego sklepu odzieżowego często słyszymy energiczną muzykę, wyczuwalny jest przyjemny zapach, a kolory pomieszczenia szeptają do naszej podświadomości: “kup”.
Według Color Marketing Group, firmy specjalizującej się w wykorzystywaniu koloru, prawie 85% powodów, dla których dana osoba wybiera jeden produkt zamiast drugiego, ma związek z postrzeganiem koloru.
Na sukces firm ma również wpływ jakie kolory zastosują w swoich witrynach sklepowych. I tak, badania potwierdzają, że kolor czerwony ma tendencję do przyciągania spontanicznych nabywców, mimo że to chłodne kolory, takie jak niebieski, mogą wpłynąć na zwiększenie sprzedaży.
Psychologię koloru stosuje się także w brandingu. Czy wiesz, że czerwień pobudza apetyt? Dlatego nie dziwi fakt, że znane sieci fast foodów, takie jak McDonald’s, Pizza Hut czy KFC używają właśnie tego koloru w swoich logach czy obiektach.
Znaczenie kolorów i ich wpływ na umysł człowieka
Trudno mówić o jednoznaczności poszczególnych kolorów. Wiele zależy od intensywności i kontekstu, w którym zostanie użyty. Niemniej jednak, można wyodrębnić pewne przesłanie, z którymi nasza kultura je łączy.
Kolor biały
W kulturach zachodnich (a także w niektórych wschodnich, np. hinduistycznych) kolor biały oznacza czystość i niewinność, a także pokój i cnotę. W kulturach wschodnich i afrykańskich to kolor śmierci: czysta dusza, która odchodzi.
Symbolizuje:
- czystość,
- szczerość,
- szczęście.
Kolor żółty
Żółty reprezentuje światło i złoto. Zazwyczaj jest to związane ze szczęściem, bogactwem, władzą, obfitością, siłą i działaniem. Badacze uważają jednak, że jest to jeden z najbardziej dwuznacznych kolorów, ponieważ reprezentuje on również zazdrość, złość i zdradę. Nadmierna obecność barwy jaskrawo-żółtej może być irytująca dla człowieka.
Symbolizuje:
- szczęście,
- optymizm,
- niską jakość, taniość.
Kolor pomarańczowy
Pomarańczowy kojarzony jest z entuzjazmem i działaniem. To również kolor związany z pożądaniem i zmysłowością. W świecie marketingu politycznego często mówi się, że pomarańczowy jest najbardziej optymistycznym kolorem ze wszystkich.
Symbolizuje:
- ciepło,
- optymizm,
- ekscytację.
Kolor czerwony
Czerwony to kolor silnie stymulujący, kojarzony z pasją, siłą, rewolucją i niebezpieczeństwem. Czerwień to kolor krwi, który kojarzy z pojęciem witalności, agresywności i doznań ekstremalnych. Noszenie tego koloru sprzyja postawom asertywnym i ekstrawertycznym.
Symbolizuje:
- miłość,
- żądzę,
- złość.
Kolor różowy
Różowy to kolor słodyczy, delikatności, przyjaźni i czystej miłości. W naszej kulturze kojarzony jest również z kobiecością.
Symbolizuje:
- kobiecość,
- szczerość,
- wykwintność.
Kolor fioletowy
Fioletowy jest szczególnie ceniony w świecie marketingu, ponieważ reprezentuje smak, wyrafinowanie i elegancję. Dodaje efektu glamour, kojarzony jest z tajemnicą, nostalgią i duchowością.
Symbolizuje:
- władzę,
- wyrafinowanie,
- duchowość.
Kolor niebieski
Niebieski to kolor nieba i wody. Reprezentuje spokój i inteligencję. Podkreśla zaufanie, elegancję i czystość. Jest to kolor popularny wśród firm technologicznych. Używają go w swoich logotypach między innymi: Facebook, Linkedin, Twitter, Samsung, IBM czy HP.
Symbolizuje:
- wysoką jakość,
- niezawodność,
- męskość.
Kolor zielony
Zielony reprezentuje młodość, nadzieję i nowe życie, ale także działanie i ekologię. Projektanci wnętrz zgadzają się, że pomieszczenie pomalowane w odcieniach zieleni zachęcają do relaksu i dobrego samopoczucia.
Symbolizuje:
- zdrowie,
- świeżość i naturalność,
- zazdrość.
Kolor szary
W symbolikę koloru szarego wpisane jest niezdecydowanie i przeciętność, z drugiej strony, specjaliści w dziedzinie psychologii podkreślają znaczenie spokoju i wytrwałości, z jakim jest związany.
Symbolizuje:
- neutralność,
- monotonię,
- stabilność.
Kolor czarny
Czarny związany jest ze śmiercią, złem lub zniszczeniem. Ze względu na swój związek z ciemnością, czerń symbolizuje tajemnicę i to co nieznane. W świecie mody czerń jest kolorem elegancji, formalności i trzeźwości.
Symbolizuje:
- śmierć,
- żałobę,
- elegancję.